Coronafirws - cael eich gwneud yn weithiwr ar ffyrlo os na allwch weithio

Gall eich cyflogwr dim ond eich ffyrlo os oeddech chi'n gyflogedig ac wedi'ch talu ar neu cyn 2 Mawrth 2021. Os nad oeddech chi'n gyflogedig erbyn y dyddiad hwn a bod angen arian arnoch, dylech wirio pa fudd-daliadau y gallwch ei gael.

Gallwch gael eich ffyrlo os ydych chi ar unrhyw fath o gontract, gan gynnwys os ydych chi'n:

• gweithio'n rhan amser

• ar gontract dros dro

• ar gontract hyblyg neu dim oriau

• gweithiwr asiantaeth

• yn cael eich cyflogi gan fwy nag 1 cwmni - gall pob un ddefnyddio'r cynllun ar wahân

Os ydych chi wedi'ch ffyrlo, byddwch chi'n cael 80% o'ch tâl arferol hyd at uchafswm o £2,500 y mis. Gallwch gael eich ffyrlo tan ddiwedd Medi 2021.

Dylai eich cyflogwr anfon llythyr neu e-bost atoch yn egluro eich bod wedi eich wneud yn weithiwr ar ffyrlo. Os nad ydyn nhw wedi anfon unrhyw beth atoch chi, gofynnwch am gadarnhad yn ysgrifenedig. Bydd y llywodraeth ond yn talu'ch cyflogwr os oes ganddynt dystiolaeth eich bod wedi cael eich ffyrlo.

Efallai yr hoffech ofyn am gael eich ffyrlo:

• os oes gennych gyflwr iechyd neu anabledd sy’n eich gwneud yn ‘agored i niwed yn glinigol' - gwiriwch a ydych yn 'agored i niwed yn glinigol' ar wefan llywodraeth Cymru
• i ofalu am rywun sy'n agored i niwed yn glinigol
• i ofalu am eich plant tra bod eu hysgol ar gau

Gallwch gael eich gwneud yn weithiwr ar ffyrlo yn llawn amser neu'n rhan-amser. Er enghraifft, fe allech chi weithio 3 diwrnod yr wythnos a chael eich ffyrlo am y 2 ddiwrnod arall.

Os ydych chi'n gweithio gartref dylech gael eich tâl arferol gan eich cyflogwr.

Os na all neu na fydd eich cyflogwr yn eich ffyrlo

Gallwch ofyn i'ch cyflogwr pam maen nhw wedi dweud na a gofyn a fyddan nhw'n newid eu penderfyniad.

Gofyn i'ch cyflogwr i newid eu penderfyniad

Dylech wirio a ydynt wedi gweld y canllawiau i gyflogwyr ar GOV.UK. Mae'n egluro pwy y gellir ei ffyrlo o dan reolau'r cynllun.

Os ydych chi'n gofalu am rywun ac na allwch chi gael eich ffyrlo, gallwch wirio beth i'w wneud os bydd angen i chi fod i ffwrdd o'r gwaith i ofalu am rywun.

Os na fydd eich cyflogwr yn eich ffyrlo neu os nad ydych yn gymwys

Os nad ydych chi eisiau mynd i'r gwaith, mae yna bethau eraill y gallwch chi eu gwneud. Er enghraifft, fe allech ofyn i'ch cyflogwr a allwch chi:

• defnyddiwch ychydig o'ch gwyliau blynyddol i gymryd amser i ffwrdd

• cymerwch amser i ffwrdd yn ddi-dâl

Dylech hefyd wirio pa fudd-daliadau y gallwch eu cael. 

Os ydych chi'n agored i niwed yn glinigol, fe allech chi ofyn i'ch meddyg am nodyn i ddweud na allwch chi weithio. Dylech wirio a allwch gael tâl salwch statudol (SSP). 

Os ydych chi wedi cael eich diswyddo tra'ch bod chi wedi'ch ffyrlo

Gallwch barhau i gael eich diswyddo tra byddwch wedi'ch ffyrlo. Bydd eich cyflogwr yn eich tynnu oddi ar y cynllun ffyrlo pan ddechreuwch eich cyfnod rhybudd. Bydd yn rhaid iddynt dalu unrhyw arian sy'n ddyledus i chi a dilyn y broses gywir. Ni allant wahaniaethu yn eich erbyn - gwiriwch a yw'ch diswyddiad yn deg os nad ydych yn siŵr. 

Efallai y bydd gennych hawl i:

• talu yn ystod eich cyfnod rhybudd - gallwch wirio faint o dâl rhybudd y dylech ei gael

• talu am amser gwyliau nad ydych wedi'i gymryd - gallwch wirio faint o dâl gwyliau y dylech ei gael 

• arian ychwanegol ar gyfer eich diswyddiad - gallwch wirio faint o dâl diswyddo y gallwch ei gael. 

Gwiriwch sut mae'ch tâl ffyrlo yn cael ei gyfrifo

Bydd y llywodraeth yn roi i'ch cyflogwr 80% o'ch cyflog arferol cyn treth - a elwir hefyd yn eich 'tâl gros'. Ni allwch gael mwy na £2,500 y mis, hyd yn oed os yw 80% o'ch cyflog gros yn fwy na hyn.

Bydd eich cyflogwr yn cyfrifo'ch tâl gros gan ddefnyddio'r swm a enillwyd gennych yn eich tâl olaf cyn 19 Mawrth 2020 os oeddech ar y gyflogres ar 19 Mawrth 2020.

Os gwnaethoch ddechrau eich swydd rhwng 20 Mawrth 2020 a 30 Hydref 2020, byddant yn defnyddio'r swm a enillwyd gennych yn eich tâl olaf cyn 30 Hydref 2020.

Os gwnaethoch ddechrau eich swydd ar 1 Tachwedd 2020 neu ar ôl hynny, byddant yn defnyddio'r swm a enillwyd gennych yn eich tâl olaf cyn 2 Mawrth 2021.

Mae'ch cyflogwr yn gweithio allan faint y dylech chi ei gael cyn iddo wneud cais. Ni allant gynnwys 'tips', a gallant ond cynnwys comisiynau a bonysau os yw'ch contract yn dweud y dylech eu cael.

Os ydych chi wedi'ch ffyrlo'n rhan-amser, dylech gael 100% o'ch tâl gros arferol am y diwrnodau rydych wedi gweithio ac o leiaf 80% ar gyfer y diwrnodau rydych chi wedi'ch ffyrlo.

Efallai y bydd eich cyflogwr yn penderfynu talu'r 20% ychwanegol i chi fel eich bod chi'n cael 100% o'ch tâl gros arferol, ond does dim rhaid iddyn nhw wneud hynny.

Bydd eich cyflogwr yn tynnu treth, cyfraniadau Yswiriant Gwladol ac unrhyw ddidyniadau eraill maent fel arfer yn eu gwneud.

Os yw'ch tâl ffyrlo yn is na'r isafswm cyflog 

Nid yw hyn yn erbyn y gyfraith, oherwydd nid ydych chi'n gweithio. Os nad oes gennych ddigon o arian i fyw arno gallwch:

• gwiriwch pa fudd-daliadau y gallwch eu cael 

• gwiriwch a allwch gael help gyda'ch biliau 

Os ydych chi'n cael problemau gyda cael eich tâl ffyrlo

Darganfyddwch beth i'w wneud os ydych chi'n cael problemau cael tâl ffyrlo 

Er enghraifft, os ydych chi'n meddwl bod eich cyflogwr yn cadw'ch tâl ffyrlo neu os ydych chi'n meddwl eich bod chi'n cael y swm anghywir. Os oes angen arian arnoch ar frys, gallwch:

• gwiriwch pa fudd-daliadau y gallwch eu cael

• gwiriwch a allwch gael help gyda'ch biliau 

Os gofynir eich cyflogwr i chi weithio tra'ch bod chi wedi'ch ffyrlo

Os gwnaeth eich cyflogwr eich ffyrlo, ni ddylent fod wedi gofyn ichi weithio yn ystod unrhyw oriau y cawsoch eich ffyrlo - mae hyn yn cynnwys gofyn ichi weithio'n wirfoddol.

Gall eich cyflogwr ofyn i chi wneud rhai mathau o hyfforddiant - er enghraifft, cwrs ar-lein i wella'ch sgiliau. Ni allant ofyn ichi wneud hyfforddiant os yw'n gwneud arian neu'n darparu gwasanaethau ar eu cyfer.

Gallai eich cyflogwr fod yn cyflawni trosedd os ydynt yn gofyn i chi weithio yn ystod unrhyw oriau rydych chi wedi'ch ffyrlo. Fe allech chi gwyno wrth eich cyflogwr - dywedwch wrthynt ei fod yn erbyn rheolau'r Cynllun Cadw Swydd Coronafeirws. Mae'n syniad da cwyno'n ysgrifenedig, er enghraifft trwy neges destun neu e-bost - mae hyn yn golygu y bydd gennych dystiolaeth os bydd ei angen arnoch.

Os yw'ch cyflogwr yn dal i ofyn i chi weithio, fe allech chi hefyd eu riportio i Gyllid a Thollau EM (HMRC). Nid oes rhaid i chi roi eich manylion personol pan fyddwch chi'n riportio'ch cyflogwr. Gallwch riportio cyflogwr i Gyllid a Thollau EM ar GOV.UK. Dewiswch yr opsiwn i ‘riportio twyll treth ar-lein’.

Os ydych chi'n poeni am yr hyn a allai ddigwydd i chi os byddwch chi'n riportio'ch cyflogwr, gallwch chi:

• cael cyngor gan Protect, elusen sy’n helpu pobl sydd eisiau riportio eu cyflogwr am wneud rhywbeth o’i le - a elwir yn ‘chwythu'r chwiban’ 

• siaradwch â chynghorydd yn eich Cyngor ar Bopeth lleol 

Os ydych chi am gael swydd arall tra'ch bod chi wedi'ch ffyrlo

Gallwch weithio yn rhywle arall os yw'ch contract gyda'ch cyflogwr presennol yn gadael i chi. Nid yw cael swydd newydd yn effeithio ar eich tâl ffyrlo.

Os ydych chi'n cael swydd newydd, dylech sicrhau:

• gallwch fynd yn ôl i weithio i'r cyflogwr a wnaeth eich gwneud yn weithiwr ar ffyrlo pan fyddant yn penderfynu dod â chi yn ôl

• mae eich cyflogwr newydd yn rhoi ffurflen rhestr wirio gychwynnol Cyllid a Thollau EM (HMRC) i chi - bydd angen i chi lenwi Datganiad C.

Cymryd gwyliau tra'ch bod chi wedi'ch ffyrlo

Gallwch ofyn am gymryd gwyliau yn y ffordd arferol, os yw'ch cyflogwr yn cytuno. Mae hyn yn cynnwys gwyliau banc. Dylech gael eich talu'n llawn am unrhyw wyliau a gymerwch.

Efallai y bydd eich cyflogwr hefyd yn gofyn ichi fynd ar wyliau - mae'n rhaid iddo roi digon o rybudd i chi.

Os na fydd eich cyflogwr yn gadael i chi gymryd gwyliau â thâl tra'ch bod chi wedi'ch ffyrlo

Nid oes rhaid i'ch cyflogwr adael i chi gymryd gwyliau â thâl os oes ganddo reswm da. Er enghraifft efallai na fyddan nhw'n gallu ei fforddio, oherwydd mae'r gyfraith yn dweud bod yn rhaid iddyn nhw dalu 100% o'ch cyflog i chi pan fyddwch chi'n cymryd gwyliau.

Os na allwch gymryd eich holl wyliau â thâl oherwydd coronafeirws, gallwch gario hyd at 4 wythnos o wyliau i'r flwyddyn nesaf - bydd gennych 2 flynedd i'w ddefnyddio.

Nid oes ots beth yw eich swydd - er enghraifft, p'un a ydych chi'n weithiwr allweddol ai peidio. Gall pob gweithiwr gario drosodd ei wyliau.

Tra'ch bod chi wedi'ch ffyrlo, byddwch chi'n dal i gronni'ch gwyliau â thâl. Gallwch drefnu gyda'ch cyflogwr pryd i'w gymryd, fel y byddech chi fel arfer.

Os yw'ch cyflogwr yn dweud wrthych i gymryd gwyliau

Mae'n rhaid iddyn nhw roi rhybudd i chi cyn i'r gwyliau ddechrau a rhoi 100% o'ch cyflog i chi tra'ch bod chi i ffwrdd.

Rhaid i'r rhybudd fod ddwywaith hyd y gwyliau. Er enghraifft, os yw'ch cyflogwr yn dweud wrthych am gymryd wythnos i ffwrdd, mae angen iddo ddweud wrthych o leiaf 2 wythnos cyn i'r gwyliau ddechrau.

Os ydych chi yn y DU ar fisa gwaith

Os ydych chi wedi cael eich ffyrlo, ni fydd yn effeithio ar eich hawl i aros yn y DU. Er enghraifft, os yw'ch fisa yn gofyn i chi:

• cael swydd - nid yw cael eich ffyrlo yn golygu eich bod wedi colli'ch swydd

• peidio â hawlio arian o 'gronfeydd cyhoeddus' - nid yw tâl ffyrlo yn cael ei ystyried yn arian cyhoeddus

• ennill isafswm - does dim ots a yw'ch tâl ffyrlo yn llai na'r isafswm

Os yw'ch cyflogwr yn ceisio newid pethau eraill yn eich contract

Pan fyddwch wedi'ch ffyrlo, mae angen i chi gytuno i'r newid yn eich contract gyda'ch cyflogwr. Efallai y byddan nhw'n ceisio newid rhywbeth arall yn eich contract ar yr un pryd.

Os nad ydych yn hapus gyda'r newidiadau eraill, gofynnwch i'ch cyflogwr a allwch eu gwrthod a dal i fod yn weithiwr ar ffyrlo.

Gallwch wirio beth i'w wneud os yw'ch cyflogwr yn ceisio newid rhywbeth yn eich contract.  Os oes angen help arnoch i siarad â nhw gallwch gael help gan eich Cyngor ar Bopeth lleol. 

Os nad ydych eisiau bod yn weithiwr ar ffyrlo

Os rydych yn gwrthod cael eich ffyrlo, fe allech gael eich diswyddo. Os yw'ch cyflogwr yn eich diswyddo, mae'n rhaid iddo ddilyn y rheolau arferol i wneud y diswyddiad yn deg. 

Efallai y gallwch hawlio budd-daliadau, ond mae'n debyg y bydd hyn yn rhoi llai o arian i chi nag 80% o'ch cyflog arferol.